Ana içeriğe atla

SLUMP (ÇÖKME) DENEYİ

Şantiyede beton döküm sırasında en çok işimize yarayacak olan kavramların başında gelir slump kavramı, genellikle ustalarla, şantiye şeflerini karşı karşıya getiren konudur. Çünkü ustaların beton kıvamından memnunsuzluk içinde olmaları, betona su veya katkı katma istekleri şantiye şeflerinin de bu konunun santralde, üretilen ortamda ayarlı gönderilmesini istemesi (haklı olarak) bu ikiliyi biraz zorlar, öncelikle slump kavramına değinelim.
SLUMP (ÇÖKME, KIVAM): Slump, kıvam veya çökme anlamına gelir. Beton kıvam durumunu tayin etmek için kullanılan bir kavramdır. Deneyi ise Slump (Çökme) Deneyidir. Slump aynı zamanda betonun işlenebilirliği ve dayanımı konusunda önemli rol oynar.
NOT: Çökme deneyi, 10 mm ile 200 mm arasında çökme değerine sahip betonların kıvamındaki değişimlere duyarlıdır.
NOT: Deney esnasında, taze betondaki çökmenin, kalıbın (çökme hunisinin) çekilmesinden sonraki bir dakikalık süreden sonra da devam etmesi, çökme deneyinin bu betonun kıvamını tayin etmek için uygun olmadığını gösterir. 
NOT: Agrega en büyük tane büyüklüğü 40 mm den daha fazla olan betonlarda çökme deneyi uygun değildir. * En büyük tane boyutu 40 mm ve daha fazlası olan betonda, ıslak eleme ile 40 mm’ den büyük taneler ayrılmalı.
TS EN 206 – 1 ’e göre S1, S2, S3, S4 ve S5 olmak üzere beş adet kıvam sınıfı vardır.
Kıvam SınıfıÇökme (mm)
S110-40
S250-90
S3100-150
S4160-210
S5>=220
SLUMP (ÇÖKME, KIVAM) DENEY ARAÇLARI: 
1. Kalıp
2. Sıkıştırma (şişleme) çubuğu
3. Huni doldurma başlığı (Tercihe Bağlı)
4. Taban plâkası/yüzeyi
5. Cetvel (5 mm den daha büyük olmayan aralıklarla, 0 mm ile 300 mm kadar bölümlenmiş olan 0 çizgisi cetvelen en ucunda bulunmalıdır.)
6. Tekrar karıştırma kabı
7. Kürek (Kare ağızlı)
8. Nemli bez
9. Kepçe (yaklaşık 100mm genişlikte)
10. Kronometre veya saat

Deney öncesi yapılacaklar:

Deneyde kullanılacak aletlerin uygun ölçülerde olup olmadığı kontrol edilmeli,
– Aletlerin temizliği yapılmış olmalı.
– Alınmış beton numunesi ortalama olarak 35 kg olmalı,
– Numune alındığı betonu yansıtmalı, homojen olarak karıştırılmalı,
– En büyük tane boyutu 40 mm ve daha fazlası olan betonda, ıslak eleme ile 40 mm’ den büyük taneler ayrılmalı,
– Deney süresince numunede su kaybı önlenmesine yönelik önlemler alınmalıdır.

Deneyin yapılışı:

Özet: Taze beton, kesik huni şekilli kalıp içerisine sıkıştırılarak doldurulur. Kalıbın yukarı doğru çekilerek alınmasından sonra, taze beton kütlesindeki çökme mesafesi, betonun kıvam ölçüsü olarak kullanılır.

1- Çökme hunisi nemli bir bezle silinir ve geniş tabanı alta gelecek şekilde tepsiye yerleştirilir.

2- Betondan yaklaşık 35 kg numune alınır ve homojenliğini korumak için huniye doldurana kadar karıştırılır.

3- Ayrılan beton huninin üçte birini dolduracak kadar huniye konur ve şişleme çubuğuyla 25 defa şişlenir.

4- Huninin üçte ikilik kısmını dolduracak kadar beton ilave edilir ve yine 25 defa şişlenir.

5- Huninin kalan üçte birlik kısmı da taşacak kadar betonla doldurulur ve tekrar 25 defa şişlenir. İkinci ve üçüncü şişlemelerde çubuk bir alt tabakaya 2-3 cm girecek kadar sokulmalıdır.

6- Huninin üstünde artan beton mala ile alınır ve yüzey düzeltilmiş olur. Huni etrafına beton dökülürse temizlenmelidir.

7- Son olarak huni tutma yerlerinden tutularak 5-10 saniye içinde sabit hızda düz bir şekilde çekilir. Betonun simetrik dağılmış olması gerekir.

8- Çekilen huni ters çevrilip yığılan betonun yanına konur ve üzerine de bir ucu betonun üzerinde olacak şekilde şişleme çubuğu konur.

9- Çubuğun alt yüzü ile betonun üst yüzünün ortalama yüksekliği arasındaki mesafe ölçülür, bulunan değer en yakın 0,5 cm’e yuvarlanır. Bulduğumuz bu değer betonun slumpını yani çökme değerini vermiş olur. Bu değer beton kıvam sınıfının belirttiği değerler arasında olmalıdır.

KULANILAN YERE GÖRE KIVAM SINIFI

Mastarlanacak yüzeylerde ÖR: Döşemede kıvamı yüksek beton tercih edilir. Bunun sebebi betonun döşeme zemininde eşit yerleşmesinin gerekli olmasıdır. Kolonda ise daha düşük kıvamda beton kullanılabilir. ÖR: Döşemede S4 kıvamında beton kullanılırken kolonda S3 kıvamında beton kullanılabilir.

SLUMP DEĞERİNE ETKİ EDEN FAKTÖRLER

Slump değerini yani beton kıvamını etkileyen en önemli su/çimento oranıdır. Beton reçetesinde su/çimento oranı yazmalıdır. Ondan sonra kimyasal katkılardır. Süper akışkanlaştırıcı madde ve hava sürükleyiciyi örnek verebiliriz. Bunların dışında

  • Üretim süreci (süreç sırası, karıştırma süresi vb.)
  • Transmikserin temiz olmaması (içinde su veya başka bir şey olması)
  • Üretimden sonra operatörün transmiksere müdahalesi
  • Hava şartları (özellikle ekstrem koşullarda)
  • Trafik durumu (betonun sahaya ulaşma süresi 2-3 saatten fazla olmamalı)
  • Pompalı döküm ise pompanın döküm hızı ve yaşı vb sebepler betonun kıvamını etkiler.

Bu blogdaki popüler yayınlar

Zeminlerin Temel Fiziksel Özellikleri

                      Yoğunluk =   ρ  = Kütle/ Hacim = M / V Yaş Yoğunluk =   ρn  = Mtüm / Vtüm = (Mtane + Msu) / Vtüm = (Mkuru + Msu) / Vtüm Kuru Yoğunluk =   ρk  = Mkuru / Vtüm = Mdane / Vtüm Doygun Yoğunluk =   ρd  = Mdoygun / Vtüm = (Msu + Mkuru) / Vtüm Tane Yoğunluğu =   ρs  = Mtane / Vdane = Mkuru / Vdane Özgül Yoğunluğu =   Gs  =  ρs  /  ρsu Boşluk Oranı =   e  =  ρs  /  ρsu Porozite =   n  =  Vb / Vtüm Su Muhtevası =   W  =  Msu / Mkuru = (Myaş - Mkuru) / Mkuru Doygunluk Derecesi =   Sr  =  Vsu / Vb (Doygun zeminlerde 1(%100), kuru zeminlerde 0(%0)) Rölatif Sıklık =   Dr  = ( emax - e) /  ( emax - emin) Maksimum Boşluk Oranı =   emax ,   Minimum Boşluk Oranı =   emin Rölatif Sıklık (Dr) Durumu Rölatif Sıklık Dr  - Gev...

Maksimum ve Minimum Boşluk Oranlarının Belirlenmesi (emax , emin)

 Maksimum ve Minimum Boşluk Oranlarının Belirlenmesi (emax , emin) Taneli bir zeminin rölatif sıkılığını belirlemek için o zemine ait bir tür sabitler, minimum ve maksimum boşluk oranlarının bilinmesi gerekir. Maksimum Boşluk Oranın Belirlenmesi (emax) Bilindiği üzere emax , taneli zeminin en boşluklu (gevşek) durumundaki boşluk oranıdır. En gevşek durumda, zemin minimum kuru yoğunluğa ( ρ kmin ) ve maksimum poroziteye ( n max ) sahiptir.  Kütlesi belirli (0.5 - 1 kg) bir miktar kuru kum, 1 litrelik hacim bölümlü cam silindirlere konulur. Elin içi ile iyice kapatılarak, silindir iki el arasında yavaşça birkaç kez alt-üst edilir. En sonunda silindir sarsmadan yavaşça ve sarsmadan normal konumuna getirilerek, kumun hacmi okunur. Bu işlem ile kumun en gevşek durumuna geldiği deneysel çalışmalarla bulunmuştur. Buradan zeminin minimum kuru yoğunluğu ( ρ kmin ) hesaplanır. Zeminin tane yoğunluğu bilinirse ( ρ s ), aşağıdaki bağıntıdan  e max  hesaplanabilir. e max  = ...